Back Brownse beweging Afrikaans حركة براونية Arabic Broun hərəkəti Azerbaijani Броўнаўскі рух Byelorussian Брауново движение Bulgarian ব্রাউনীয় গতি Bengali/Bangla Moviment brownià Catalan Brownův pohyb Czech Броун куçăмĕ CV Symudedd Brown Welsh
El movimientu browniano ye'l movimientu aleatoriu que se repara nes partícules que se topen nun mediu fluyíu (líquidu o gas), como resultáu de choques contra les molécules de dichu fluyíu.[1]
Esti fenómenu de tresporte recibe'l so nome n'honor al escocés Robert Brown, biólogu y botánicu. En 1827, mientres miraba al traviés d'un microscopiu a les partícules atrapaes nos cuévanos dientro d'un granu de polen na agua, señaló que les partícules movíense al traviés del líquidu; pero nun foi capaz de determinar los mecanismos que provocaron esti movimientu. Los átomos y les molécules fueren teorizadas como componentes de la materia, y Albert Einstein publicó un artículu en 1905, consideráu por él como'l Annus Mirabilis ("añu maraviyosu", en llatín) onde esplicó con tou detalle cómo'l movimientu que Brown reparara yera la resultancia del polen siendo movíu por molécules d'agua individual. Esta esplicación sirvió como prueba convincente de qu'esisten los átomos y molécules, y foi verificáu esperimentalmente por Jean Perrin en 1908. Perrin foi gallardoniáu col Premiu Nobel de Física en 1926 pol so trabayu sobre la estructura discontinua de la materia (Einstein recibiera'l premiu cinco años antes polos sos servicios a la física teórica con especial mención al efeutu fotoeléctricu). La direición de la fuercia de bombardéu atómicu ta camudando constantemente, y en distintos momentos, la partícula ye cutida más nun llau que n'otru, lo que lleva a la naturaleza aleatoria del movimientu.
El movimientu browniano atopar ente los procesos estocásticos más simples, y ye allegáu a otros dos procesos estocásticos más simples y complexos: el camín aleatoriu y el teorema de Donsker. Esta universalidá ta estrechamente rellacionada cola universalidá de la distribución normal. En dambos casos, de cutiu ye la conveniencia matemática, más qu'exactitú de los modelos, lo que lleva al usu de la distribución normal.
Tanto la espardimientu como la ósmosis basar nel movimientu browniano.
- ↑ Feynman, Richard (1970). Addison Wesley Longman: The Feynman Lectures on Physics Vol I. ISBN 978-0-201-02115-8.